Çehov’un dünya edebiyatına en buruk hediyesidir Nina. En büyük düş kırıklıklarınızdan tutun, en derin aşklarınıza kadar; elinizi uzatıp dokunabileceğiniz mesafedeki bu kıza gelin bir şans tanıyalım. Annesinin ölümünden sonra babası ve üvey annesiyle sessiz, sakin bir göl kenarında yaşayan Nina, Treplev’in de desteğiyle sahneye, tiyatroya gönül verir. Tabii şöhrete de. Şöhrete olan merakı onu ülkesinin en ünlü yazarlarından biri olan Trigorin’e gönlünü kaydırır. Gençliğinden bir parça eksik hisseden Trigorin, zahmetsiz hayatının yalnızca bir kısmına kabul ettiği Nina’yı eziyet ve zorluklarla tanıştırır. Yıllar sonra evine geri dönen Nina, Treplev’e veda etmek ister. “Bir martıyım ben. Hayır, öyle demek istemedim…”
Çehov’un tesadüfi olmayan isim seçimine dikkatinizi çekmek istiyorum. Dönüp dolaşıp yine aynı yere konan bir Martı’dır Nina. Tıpkı diğer karakterler gibi. Bir heyecan uğruna bir hayat feda eden bu genç kız, son tiradında olgun ve tecrübeli bir kadına dönüşür. “Gitgide kaybettim inancımı, kendime güvenim kalmadı… Sonra da aşkın kahırları, kıskançlıklar, yavrum için
kaygılar…”. Çehov yine bir insan işçiliği yapıp gözlerimizin önünde ilmek ilmek örmüştür bu genç kızı. Son sözlerinde bile “Kendimi harika hissediyorum.” der Nina. Neden bu zavallı kız mahvolan hayatına rağmen hala kendi duvarlarından kurtulamaz? Neden samimiyetini bu kadar gizli tutar? Neden Treplev’i bıraktığı için özür dilemez? Çünkü Nina hepimizizdir. Nina hepimizin içindeki kişidir aslında. Ne kadar kaybedersek kaybedelim umudunu yitiremeyen insanlıktır. Kocaman bir hayatı da devirse, ezip geçilemeyecek bir gururu olduğunu hatırlatır okuyucusuna Anton Çehov.
Nina’nın şöhret düşkünlüğüne geri dönelim.
Treplev ile başlayan ve Trigorinle devam eden bu ‘lüks’ zevk, toy bir genç kıza çok pahalıya mal olmuştur. İlk zamanlar amatör olarak uğraştığı tiyatro, Treplev’in yazınlarıyla onun için paha biçilemez bir uğraşıya dönüşmüş; sonrasında bu zevkin getirdiği şöhrete gönül kaptırmış, o sıralar kasabasında bulunan ve Treplev’in annesiyle birlikte olan ünlü yazar Trigorin’e hayranlık beslemeye başlamıştır. Bu hayranlık karşısında eli kolu bağlı kalan Treplev umutsuzca Nina’yı elinde tutmak için uğraşmıştır. Nina ise hayallerini süslemeye başlayan Trigorin’i arzulamaya başlamıştır. Bu genç kızın hayranlığı karşısında Trigorin unuttuğu gençliğini hatırlamış ve ilgisini karşılıksız bırakmamıştır. Bu birlikteliğin sonuçları yine hüsran ve düş kırıklığıdır. Hayatın içinde kaldığımızı hatırlatan bir el, bir kalem, tekrar ortaya çıkmıştır.
Çocukları olan, ölen, terkedilen, kabullenemeyen, başkaldıran(!),
Hayal ettiği gibi bir yaşama kavuşamayan,
Aldığı kararların sorumluluğundan kaçmayan bir kadının yaşam örgüsü.
Anton Çehov’a saygıyla…
תגובות